De 180-dagen regel in de Successiewet

De Successiewet 1956, die de erf- en schenkbelasting in Nederland regelt, bevat een aantal specifieke regels die van belang zijn bij het overdragen van vermogen.

Een van die regels is de 180-dagen regel, vastgelegd in artikel 12. Deze regel is belangrijk om te begrijpen, omdat het kan bepalen hoe schenkingen kort voor een overlijden fiscaal worden behandeld.

Wat is de 180-dagen regel?

In essentie stelt de 180-dagen regel dat schenkingen die binnen 180 dagen vóór het overlijden van de schenker plaatsvinden, voor de erfbelasting worden gezien als een verkrijging krachtens erfrecht door overlijden.

Dit betekent dat deze schenkingen niet worden belast als schenking, maar als onderdeel van de erfenis. Dit kan aanzienlijke gevolgen hebben voor de belasting die moet worden betaald over het vermogen dat wordt overgedragen.

Waarom bestaat deze regel?

De reden voor deze regel is het voorkomen van belastingontwijking. Zonder deze regel zouden mensen vlak voor hun overlijden grote schenkingen kunnen doen om zo erfbelasting te omzeilen. Door deze schenkingen als onderdeel van de nalatenschap te beschouwen, zorgt de wet ervoor dat het vermogen eerlijker wordt belast.

Hoe werkt de 180-dagen regel in de praktijk?

We leggen dit uit met twee simpele voorbeelden:

• Voorbeeld 1: Een schenking kort voor overlijden Jan geeft zijn zoon €100.000 op 1 maart 2025. Jan overlijdt vier maanden later, op 1 juli 2025. Omdat de schenking binnen 180 dagen voor zijn overlijden is gedaan, wordt het geld gezien als erfenis. De zoon betaalt dus erfbelasting over dit bedrag, niet schenkbelasting.
• Voorbeeld 2: Een schenking ruim voor overlijden Als Jan dezelfde €100.000 op 1 december 2024 had gegeven (meer dan 180 dagen voor zijn overlijden), dan geldt de normale schenkbelasting. Dit kan een ander belastingtarief betekenen.

Wanneer geldt de regel niet?

Er zijn twee belangrijke uitzonderingen:

• Vrijgestelde schenkingen: Sommige schenkingen zijn vrijgesteld, zoals giften aan goede doelen.
• Kwijtgescholden belasting: Als de Belastingdienst de schenkbelasting heeft kwijtgescholden, geldt de 180-dagen regel niet.

Wat betekent dit voor de belasting?

Als een schenking binnen 180 dagen voor overlijden wordt gedaan, wordt deze als erfenis gezien. Dit betekent dat:

• De erfbelastingtarieven gelden
• De vrijstellingen voor erfbelasting van toepassing zijn
• Het totale belastingbedrag anders kan uitvallen dan bij een gewone schenking

Praktische tips

• Planning: Wil je iets schenken? Doe dit dan ruim voor een verwacht overlijden om te voorkomen dat het als erfenis wordt gezien.
• Advies: Vraag hulp aan een belastingadviseur of notaris. Zij kunnen uitleggen wat in jouw situatie het beste werkt.

Conclusie

De 180-dagen regel is belangrijk als je vermogen wilt schenken. Schenkingen binnen 180 dagen voor overlijden worden gezien als erfenis, met andere belastingtarieven als gevolg. Er zijn enkele uitzonderingen op deze regel. Vraag altijd advies aan een expert om verrassingen te voorkomen en slim gebruik te maken van de mogelijkheden die de wet biedt.